Marek Mariusz Tytko

Marek Mariusz Tytko se narodil 25. března 1967 v Rydułtowech (Wodzisławu Śląském). Vystudoval dějiny umění na Jagellonské univerzitě (magisterskou práci Poglądy Jerzego Nowosielskiego na sztukę; ich geneza i ewolucja na tle epoki obhájil u prof. Piotra Krakowského v roce 1992), vystudoval pedagogiku na UJ (doktorskou práci z pedagogiky Stefana Szumana koncepcja wychowania przez sztukę obhájil v roce 2007 u prof. Bogusława Żurakowského), studoval filozofii na UJ a zároveň navštěvoval přednášky z filozofie na Papežské Teologické Akademii (v letech 1986-1987). Absolvoval postgraduální studia vědeckých informací na Filologické fakultě UJ (v roce 1994). Pracoval v Jagellonské knihovně (v letech 1991-1994), od roku 1994 pracuje v Archivu Jagellonské univerzity, v létech 1997-1998 působil jako odborný asistent na katedře knihovnictví a vědeckých informací na Wyższej Szkole Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej v Krakově. Studoval také na Hudební škole Szafranků v Rybniku (1983-1985). Žije v Krakově.
Své básně prezentoval v Galerii Związku Artystów RzeĹşbiarzy na Bracké ulici, v Klubu polonistů Jagellonské univerzity Nora, při příležitosti Nocy Paryskiej (1990) na Floriańské ulici, v Pałacu i Piwnicy pod Baranami, v Polskim Towarzystwie Bibliologicznym – u sester prezentek, ve Staré synagoze v krakovské čtvrti Kazimierz, ve Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich na Kanoniczné ulici v Krakově, v Teatrze Ludowym v Krakově v rámci programu Transfuzja, v krakovském Divadle Stygmator, v Jamie Michalika v Krakově, v Klubu Pod Jaszczurami v Krakově, v Aule Otců Saleziánů v Krakově, v knihovně Kędzierzynu-KoĹşłe a v Tanečním sále Lázeňského domu v Krynici během II. Krynického literárního podzimu.
V osmdesátých letech 20. století založil a spoluredigoval časopis Ikebana Myśli v Rybniku, založil nezávislé divadlo Teatr Eksperymentu v Czernici (v roce 1984), s nímž hrál divadelní představení ve slezských kostelech, byl spoluzakladatelem krakovské básnické skupiny Fix (v roce 1986). Vydával časopis Eschaton (v letech 1994-1995). V devadesátých letech 20. století spoluzaložil a spoluredigoval časopis Sfera (1995-1997). Kromě tvorby ve spisovné polštině píše poezii také ve slezském nářečí, do něhož přeložil Evangelium sv. Matouše a modlitby.
Člen Koła Młodych při krakovském centru Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1990-1999), člen Literackiego Bractwa Białego Pasterza (od r. 1997).
Tytkovy básně byly přeloženy do angličtiny, francouzštiny, italštiny a esperanta.
Publikoval mj. v periodikách Alma Mater, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, Archiwista Polski, Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, Czas Krakowski, Dydaktyka Literatury, Dziennik Polski, Eschaton, Fraza, Gość Niedzielny, Impresje, Karmel, Krakowski Rocznik Archiwalny, Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze, Kultura i Edukacja, List, Metafora, Nasz Dziennik, Niedziela, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, Plama, Posłaniec Serca Jezusowego, Radostowa, Sfera, Student, Sztuka Osobowa, W Drodze, Wiadomości Dzielnicy XI miasta Krakowa, Wstań, Wychowawca, Zeszyty naukowo-artystyczne Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Żyć Karmelem w Świecie, Ĺąródło. Kromě toho přispěl do bulletinu Obce spisovatelů Dokořán (1998, č. 8, s. 43-50) na téma nové metafyziky v poezii (přel. Libor Martinek). Spoluautor publikací Powszechna Encyklopedia Filozofii (sv. 9, Lublin 2008) a Encyklopedia Katolickia (sv. 12, Lublin 2008).
Poezii M. M. Tytka odvysílaly rozhlasové stanice Radio Mariackie (Krakov), Radio Plus (Krakov), Radio Alfa (Krakov), internetové Radio Jan (Vídeň).
Svou básnickou tvorbou přispěl do významných antologií a almanachů polské poezie: Studencki almanach poetycki 1980-1987 (red. Jerzy Piątkowski a Tadeusz Skoczek, Kraków 1988); Sfera, Zbiór młodej poezji krakowskiej (red. Bogusław Żurakowski, Kraków 1998); Polska nam Papieża dała, Antologia literackiej twórczości nieprofesjonalnej o Janie Pawle II i jego dziejowym posłannictwie, 3. sv. (red. Piotr Płatek, Kraków 1999); Architektura – sztuka – umiejętność – nauka (red. Bohdan Biś Lisowski, Kraków 1999); Klęczy w cieniu Twojego milczenia, Miłosierdzie Boże w polskiej poezji współczesnej (ed. a red. P. Tadeusz Jania SDB, Kraków 2003); Światłem będący zanurzeni w Światłości, Aniołowie i święci w polskiej liryce współczesnej (ed. a red. P. Tadeusz Jania SDB, Kraków 2004); Na naszych oczach, antologia poezji poświęconej ks. Jerzemu Popiełuszce (ed. a red. P. Wacław Buryła, Krośnice – Milicz 2004); Tu się tylko gościem jest, tam się do domu powraca, Śmierć i wieczność w polskiej poezji współczesnej (ed. a red. P. Tadeusz Jania SDB, Kraków 2005); Godzina dwudziesta pierwsza trzydzieści siedem, Głos poetów po śmierci Papieża Polaka (ed. a red. P. Tadeusz Jania SDB, Kraków 2005); O dar Eucharystii (red. Magdalena Dyndur, Tomasz Orkiszewski, P. Janusz Kozłowski, Lublin 2005); Żegnamy Ojca Świętego (ed. a red. Edward Przebieracz, Czekanów 2005); Wieczność nie zna kalendarza, Epigramat w polskiej liryce religijnej 1939-2005 (ed. a red. P. Tadeusz Jania SDB, 3. rozšíř. vyd. Kraków 2006); A Duch wieje kędy chce… Almanach poezji religijnej, sv. 16 (ed. a red. Marian Stanisław Hermaszewski, Lublin 2006); Żegnamy Jana od biedronki (ed. a red. Edward Przebieracz, Czekanów 2007); Moje ulubione wiersze (ed. a red. Edward Przebieracz, Tarnowskie Góry 2007).
Vydal sbírky poezie Znak światła („Znak světla“, 1998), Koncerty metafizyczne („Metafyzické koncerty“, 2000). Překlady pocházejí z Tytkovy básnické prvotiny Spotkanie Innego (Kraków 1997). Kromě toho vydal soubor studií Eschatologizm, Szkice z teorii i teologii sztuki („Eschatologismus, Studie z teorie a teologie umění“, 1998).
Heslo M. M. Tytka je obsaženo ve slovníku Edwarda Przebieracze Mini-słownik biograficzny polskich współczesnych poetów religijnych, sv. 3 (Gliwice 2002). Studie a články o tvorbě M. M. Tytka sebral a vydal Jerzy Piątkowski ve sborníku Nowa metafizyczność? Eschatologizm? (Kraków 2000).
Laureát básnických soutěží (mj. O Jaszczurowy Laur, 1987; O dar Eucharystii, 2005). V r. 1999 byl nominován na Cenu Papežské akademie virtuózů (Vatikán 1999) za básnické sbírky Spotkanie Innego a Znak Światła. Stypendista Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci (Varšava 1985) a Fundacji Lanckorońskich (Krakov 2008) na studijní pobyt v Římě.

(lm)